ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಯುಗ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಕಾಯ್ದೆ, 2025ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಾಮಿನೇಷನ್ಗಳಿಗೆ (Nomination) ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಹತ್ವದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹಾಗೂ ಸುರಕ್ಷತೆ ನೀಡಲಿವೆ. ಇನ್ನು ಮುಂದೆ, ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆ ಅಥವಾ ಲಾಕರ್ಗೆ ಕೇವಲ ಒಬ್ಬರನ್ನೇ ಅಲ್ಲ, ನಾಲ್ವರನ್ನು ನಾಮಿನಿಯಾಗಿ (Nominee) ನೇಮಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಹೊಸ ನಿಯಮಗಳು 2025ರ ನವೆಂಬರ್ 1ರಿಂದಲೇ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿವೆ ಎಂದು ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯ (Finance Ministry) ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.
ಹೊಸ ನಾಮಿನಿ ನಿಯಮಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
2025ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 15ರಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಅಧಿಸೂಚನೆಯ ಮೂಲಕ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಕಾನೂನು ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾಯ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 19 ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳು (Amendments) ಜಾರಿಗೊಂಡಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳು,
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಾಯ್ದೆ, 1934
ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾಯ್ದೆ, 1949
ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಾಯ್ದೆ, 1955
ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಗಳು (ಸ್ವಾಧೀನ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಗಳ ವರ್ಗಾವಣೆ) ಕಾಯ್ದೆಗಳು, 1970 ಮತ್ತು 1980
ಇವುಗಳಲ್ಲಿನ ಸೆಕ್ಷನ್ಗಳು 10, 11, 12 ಮತ್ತು 13 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಾಮಿನೇಷನ್ ಕುರಿತು ನವೀಕರಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿವೆ.
ನವೆಂಬರ್ನಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ದೊರೆಯುವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು:
ಇದುವರೆಗೆ ಖಾತೆ ಅಥವಾ ಲಾಕರ್ಗಾಗಿ ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ನಾಮಿನಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೇಮಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಹೊಸ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಕಾಯ್ದೆಯ ಪ್ರಕಾರ:
ಗ್ರಾಹಕರು ಈಗ ಗರಿಷ್ಠ ನಾಲ್ಕು ನಾಮಿನಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಬಹುದು.
ಪ್ರತಿ ನಾಮಿನಿಗೆ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಾಲು ನಿಗದಿಪಡಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾಗ ಅಥವಾ ಸಮಯಾನುಸಾರವಾಗಿ ನಾಮಿನಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಅವಕಾಶವೂ ಇರಲಿದೆ.
ಈ ಕ್ರಮವು ಠೇವಣಿದಾರರು ಹಾಗೂ ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಒದಗಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಲಿದೆ.
ಯಾವ ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ಈ ನಿಯಮ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ?:
ಹೊಸ ನಾಮಿನಿ ನಿಯಮಗಳು ಈ ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಿವೆ,
ಸೇವಿಂಗ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆ (Savings Account)
ಫಿಕ್ಸೆಡ್ ಡೆಪಾಸಿಟ್ (Fixed Deposit)
ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸುರಕ್ಷತಾ ಲಾಕರ್ಗಳು (Lockers)
ಶೂನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಕುರಿತ RBI ಹೊಸ ನಿಯಮಗಳು:
ಇನ್ನೊಂದು ಮಹತ್ವದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ RBI ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು, ಉಳಿತಾಯ ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ಶೂನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ (Negative Balance) ಇರಬಾರದು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ.
ಕೆಲ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ಗ್ರಾಹಕರು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಕನಿಷ್ಠ ಸರಾಸರಿ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ (Minimum Average Balance) ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ದಂಡ (Penalty) ವಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ದಂಡದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುವ ವೇಳೆ ಖಾತೆ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಶೂನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಬಹುದು, ಇದು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಒತ್ತಡ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. RBI ಪ್ರಕಾರ,
ಖಾಸಗಿ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ದಂಡ ವಿಧಿಸುವುದರಿಂದ ಖಾತೆಯ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಶೂನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳಗೆ ಹೋಗಬಾರದು.
ಖಾತೆ ಮುಚ್ಚುವಾಗ ಗ್ರಾಹಕರಿಂದ ಋಣಾತ್ಮಕ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಪಾವತಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದು ನಿಯಮ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಆಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ ಉದ್ದೇಶ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಕಾಪಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗದವರಿಗೆ ಅನಾವಶ್ಯಕ ಹಣಕಾಸು ಒತ್ತಡ ಬಾರದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಗ್ರಾಹಕ ಸ್ನೇಹಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಸುಲಭತೆ, ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಹೊಸ ನಿಯಮಗಳು ಒಂದು ಮೈಲುಗಲ್ಲು ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು.
